بررسی طرق توفیق عقل و وحی در خداشناسی اسفار

سرشت وحی پیامبرانه و طرق دریافت آن

در ادیان ابراهیمی، وحی مبنای همة اعتقادات و اعمال دینی است. از این رو قرآن و عهدین، به عنوان عالی‌ترین تجلّی این وحی، در میان پیروانشان از تقدس خاصی برخوردارند. الهی دانان مسلمان و مسیحی در این که پیامبران دارای مواجهه‌ای ویژه با خدا بوده به حقایقی فراتر از حس و تجربه دست یافته‌اند، متفقند با این حال، همیشه این موضوع مطرح بوده که ذهن و زبان و فرهنگ بشریِ پیامبران تا چه اندازه بر قالب و محتوای پیا...

خداشناسی، فطرت دل یا عقل

این مقاله، نگارنده می کوشد منشا خداپرستی و خداشناسی را فطرت دل بیان کند. به این معنی که در نهاد آدمی گرایشی خاص نهفته است که او را به شنیدن پیام حق دعوت می کند و از درون او را متوجه مبدا خویش می گرداند. با این نگرش فطرت یکی از ارکان انسان شناسی دینی است که در تشریح دیدگاه های دین در باب خداگرایی، خداپرستی، دین شناسی، انسان شناسی و ... به کار می رود. تبیین واژه فطرت، ویژگی ها و گرایش های فطری در...

سرشت وحی پیامبرانه و طرق دریافت آن

هویت طرق داوری درباب حقیقت وحی و خصوصیات آن

پذیرشِ نظریه لوح سفید و «اصالهالحسّ» (به معنایی اعم از حسّ ظاهری و باطنی) در حوزه آگاهی‌های تصوری، و قبولِ «اصالهالعقل» در محدوده آگاهی‌های تصدیقی ـ به عنوان دو مبنای مورد پذیرش حکیمان مسلمان ـ مستلزمِ ظهور دو مشکل درمورد پدیدارهای نایابی چون تجارب وحیانی است. مشکلِ اول، مسئله بیان‌ناپذیری است؛ و مشکل دوم، تشخیص روش قابل اعتماد در داوری، نسبت‌به سرشت و آثار این‌گونه امور خارج از دسترس تجارب مشاع (درو...

حقیقت انسان از منظر عقل و وحی

باور مشهور میان دانشمندان درباره حقیقت انسان چنین است: انسان حیوان ناطق است. آنها ناطقیت را به‌ معنای داشتن عقل نظری، یعنی داشتن قوه اندیشیدن و توان درک مفاهیم کلی می‌دانند. بنابراین، انسان در نگاه مشهور، حیوانی عاقل است که توانایی اندیشیدن دارد. هدف این مقاله اثبات آن است که مقوم انسانیت، افزون بر توانایی اندیشیدن و داشتن توان درک مفاهیم کلی، اعتقاد به...

عقل و وحی از نظر علامه طباطبایی

کاوش‌های مقاله حاضر، رابطه عقل و وحی از منظر علامه طباطبایی را به نحو تقدّم و استقلال عقل دانسته و برآن است که مفاهیم ارائه شده از عقل و وحی از جانب ایشان، خود، دلیلی بر این مدعا است. با وجود این، مقاله پیش‌رو ادله تقدم عقل را براساس مستنداتی از آرای ایشان اقامه نموده است. به نظر می‌رسد، بر پایه بازخوانی مبانی طراحی شده علامه، مسئله تعارض عقل و وحی اساساً منتفی است؛ زیرا عقل فلسفی عهده‌دار ارزیا...